W ramach serii wydawniczej Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej im. Witelona w Legnicy ukazała się kolejna pozycja książkowa pt. „Tradycje nauki legnickiej”. Publikacja ta jest wynikiem obrad konferencji naukowej poświęconej 480 rocznicy założenia uniwersytetu w Legnicy przez księcia legnickiego Fryderyka II. Konferencja ta odbyła się w siedzibie Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej im. Witelona w Legnicy 12 października 2006 r.

Praca ta ma charakter zbiorowy, a jej redaktorem naukowym jest prof. dr hab. Stanisław Dąbrowski – wybitny badacz specjalizujący się w historii najnowszej. W książce tej znajdują się artykuły ludzi nauki zarówno z kraju jak i za granicą, których celem było ukazanie panoramy przemian w sferze oświaty, nauki i kultury w Legnicy i okolicach na tle sytuacji religijnej i politycznej zmieniającej się przynależności państwowej Śląska.

W trakcie konferencji przedstawiono dziewięć referatów naukowych, które zostały zamieszczono w prezentowanym wydawnictwie w układzie chronologicznym i tematycznym. Dzięki temu czytelnik będzie miał szansę przyswojenia zawartych informacji w sposób ciągły co przedstawi mu losy Uniwersytetu w Legnicy, który powstał w 1525 r. na mocy decyzji księcia brzesko-legnickiego Fryderyka II.

W pierwszym referacie Kazimiery Jaworskiej pt. „Dzieje Śląska do połowy XIV w.” czytamy o włączeniu Śląsku do Korony Czeskiej, co jak zaznacza autorka nie było aktem politycznej rewolucji.  Książęta śląscy, którzy złożyli hołd królowi czeskiemu, utrzymali swój stan posiadania, a także swobodę kontaktach zewnętrznych. Autorka przedstawia nam losy Śląska wskazując na pewne wydarzenia i procesy trwające od połowy XIII w. do połowy XIV, które doprowadziły do formalnego włączenia Śląska do Korony Czeskiej.

Z kolei referat pt. „Slezsko jako součást zemi Korony české”, którego autorem jest Rudolf Žáćek z Uniwersytetu Śląskiego w Opavie przedstawia nam dzieje Śląska od połowy XIII w. do końca XVIII w. Tematem przewodnim artykułu są kształtujące się od połowy XIII w. wielopłaszczyznowe związki między Śląskiem i Królestwem Czeskim. Motywy kontaktów były wielorakie poczynając na ekonomicznych, politycznych, a kończąc na personalnych i kulturowych. Autor szczegółowo omawia także zagadnienia związane z przynależnością Śląska do Czech (1327 - 1272) oraz zróżnicowania w polityce książąt w stosunku do Czech i Polski.

Zatem dwa pierwsze referaty ukazują procesy przemian historycznych Śląska w wiekach średnich, przyjmując jako cezurę zmianę przynależności państwowej tego regionu w XIV w.

Pozostałe referaty koncentrują się na analizie szczegółowych kwestii. I tak Bogusław Czechowicz w referacie pt. „Legnickie osie pamięci i kody dostępu. Szkic o kulturze duchowej i umysłowej miasta” rozprawia na temat specyficznych cech kultury materialnej i duchowej Legnicy. Owe „osie pamięci” i „kody dostępu” to ważne, zachowane w pamięci historycznej lub w stanie rzeczywistym obiekty zabytkowe, dzieła artystyczne, dające świadectwo ciągłości i zasług minionych pokoleń oraz zmienności losów historycznych miasta.

Analizie przemian kulturalnych Legnicy i regionu śląskiego na tle procesów dokonujących się w Europie Zachodniej poświęcony jest referat Stanisława Jujeczki pt. „Edukacja legniczan w XV w. i na początku XVI w.” Autor nawiązuje do wczesnego okresu średniowiecznego, wskazując na role szkół parafialnych, klasztornych, wrocławskiej szkoły katedralnej. Miało to zdecydowany wpływ na rozwój intelektualny Legnicy. Dlatego też głównym wątkiem rozważań autora artykułu są kontakty młodzieży legnickiej z ośrodkami naukowymi w Europie Zachodniej m.in. we Włoszech, Francji i krajach niemieckich.

Klara-Kaczmarek-Löw w referacie pt. „Działalność Fryderyka II legnicko-brzeskiego na polu mecenatu artystycznego i kulturalnego – stan i perspektywy badań” wymienia i krótko charakteryzuje wczesne opracowania, większą uwagę poświęcając wydawnictwom polskim, powojennym i współczesnym. Autorka przypomina istotne wydarzenia z biografii księcia, które miały bezpośredni związek z jego działalnością fundacyjną. W końcowej części referatu przedstawia rejestr dokonań księcia oraz omawia okoliczności i motywy realizacji fundacji. Autorka również poruszyła istotną kwestię związku ruchu reformacyjnego z powołaniem i działalnością legnickiego uniwersytetu, który miał kształcić kadry dla szybko rozwijającej się reformacji w Legnicy i na Śląsku, a także był ważnym elementem Rozwoju intelektualnego, duchowego i emocjonalnego ówczesnej młodzieży.

Treścią referatu pt. „Ženy ve slezské védé. K problému ženské vzdělanosti a odborné působnosti v Dolnim Slezsku v obdobi baroka”, który zaprezentowała Irena Korbeláŕová jest udział i rola kobiet w rozwoju nauki na Dolnym Śląsku w końcu XVI i XVII w. Wyczerpująco została tutaj przedstawiona sytuacja społeczna, towarzyska, rodzinna oraz zawodowa ówczesnych kobiet, które często pozostawały w cieniu, pełniąc rolę matek i żon. Nie były jednak pozbawione możliwości kształcenia. Dlatego też autorka przykładowo wymienia imiona, nazwiska, pochodzenie kobiet, które osiągnęły wysoki poziom. Były wśród nich lekarki, akuszerki, czy bibliotekarki.

Końcowy referat Lucyny Harc pt. „Oświata w Legnicy w XVIII wieku” został poświęcony poszczególnym etapom rozwoju legnickiego szkolnictwa. W referacie ponadto poruszono kwestię zmian w sytuacji szkół legnickich w XVIII w., zwracają uwagę na obowiązkowe nauczanie na poziomie elementarnym. Sporo uwagi autorka poświęca strukturze dydaktycznej gimnazjów protestanckich i kolegiów jezuickich.