Interdyscyplinarny wymiar zdrowia

  • Autor: Joanna Żółtańska, Małgorzata Bujnowska
  • Rok wydania: Legnica 2016

W Wydawnictwie Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej im. Witelona w Legnicy ukazała się monografia pt.  Interdyscyplinarny wymiar zdrowia  pod redakcją dr n. med. Joanny Zółtańskiej oraz dr n. med. Małgorzaty Bujnowskiej.

W pracy starano się ukazać różne aspekty doty­czące zdrowia i choroby. Zebrane artykuły dotyczą wielu dyscyplin naukowych, aby uświa­domić czytelnikowi wielowątkowość i wieloaspektowość problemów związanych ze zdro­wiem człowieka i jakością jego życia.

Rozważając ten temat, musimy zauważyć, że zdrowie nie zawsze możemy obiektyw­nie ocenić, często musimy dostrzegać skomplikowane konstrukcje o wymiarze społecznym, ekonomicznym i duchowym, które mają bezpośrednie przełożenie na jego stan. Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) określa zdrowie jako całkowity dobrostan fizycz­ny, psychiczny i społeczny, a nie wyłącznie brak choroby czy ułomności.

Z powyższej definicji wynika, że zdrowie jest to zdolność do normalnego funkcjonowa­nia organizmu, umiejętność adaptacji w zmieniającym się środowisku, pewien potencjał fi­zyczny lub psychiczny dający możliwość rozwijania aktywności, wyraz równowagi i harmo­nii możliwości fizycznych, psychicznych i społecznych, dzięki której jednostka lub cała gru­pa może realizować swoje życiowe aspiracje oraz zmieniać środowisko.

Istnieje wiele różnych prób klasyfikacji czynników wpływających na zdrowie. Do lat sie­demdziesiątych XX wieku uważano, że zdrowie w największym stopniu zależy od służby zdrowia. Następnie M. Lalonde wyróżnił 4 podstawowe grupy czynników i określił ich pro­centowy wpływ na zdrowie: styl życia (ok. 50%) – jako czynnik najważniejszy, w mniejszym stopniu środowisko fizyczne i społeczne (ok. 20%), czynniki genetyczne (ok. 20%) oraz or­ganizacje opieki medycznej (ok. 10%). Obecnie zwraca się uwagę, że w największym stop­niu na zdrowie ludzi wpływają czynniki społeczno-ekonomiczne, a wśród nich m.in.: docho­dy, status społeczny, poziom wykształcenia, wsparcie społeczne. Od tych czynników zależy też styl życia ludzi, który może sprzyjać zdrowiu lub nie. Ubóstwo, niski poziom wykształ­cenia są przyczynami nierówności społecznych. Ludzie o niskim statusie społeczno-ekono­micznym mają gorsze zdrowie, podejmują częściej zachowania ryzykowne oraz mają utrud­niony dostęp do instytucji ochrony zdrowia.

Z drugiej zaś strony potrzeba bycia zdrowym, sprawnym, posiadania atrakcyjnego wy­glądu, prowadzenia zdrowego stylu życia i prawidłowego sposobu odżywiania coraz silnej utrwala się w świadomości społecznej. Stale też zwiększa się zapotrzebowanie na różnorod­ne formy terapii, diety i aktywności fizycznej prowadzące do poprawy zdrowia i lepszej ja­kości życia.