Ukazała się publikacja pt. „Drohobycz i Ziemia drohobycka w latach 1914-1919. Studia z dziejów miasta i regionu (ДРОГОБИЧ І ДРОГОБИЦЬКА ЗЕМЛЯ У 1914-1919 РР. ДОСЛІДЖЕННЯ ІСТОРІЇ МІСТА ТА РЕГІОНУ)".

Collegium Witelona Uczelnia Państwowa wspólnie z Wydawnictwem Akademii Ekonomiczno-Humanistycznej w Warszawie przygotowało dla Czytelników kolejną (drugą) publikację w ramach projektu „Od ziemi Witelona do ziemi Iwana Franki” oraz serii „Doba Iwana Franki” realizowanych przez naszą Uczelnię w ramach współpracy z Państwowym Pedagogicznym Uniwersytetem im. Iwana Franki w Drohobyczu, Państwowym Historyczno-Kulturowym Rezerwatem „Nagujewicze” i Stowarzyszeniem „Wspólnota Akademicka”.

Publikacja została dofinansowana ze środków budżetu państwa w ramach programu Ministra Edukacji i Nauki pod nazwą „Doskonała Nauka” nr projektu DNM/SP/548992/2022 kwota dofinansowania 36 400,00 zł całkowita wartość projektu 41 200,00 zł.

Autorzy tego dwujęzycznego opracowania (w języku polskim i ukraińskim) w pięciu rozdziałach omawiają wydarzenia z lat 1914-1919 w kontekście losów miasta, jego mieszkańców i całego regionu drohobyckiego. Opisane dzieje są historycznym refleksem tego, co działo się w Europie Środkowo-Wschodniej w sferze polityki, dyplomacji, działań wojennych, a co stanowiło wyraz dążeń Ukraińców do osiągnięcia najistotniejszego celu - utworzenia samodzielnej Ukrainy.

Dwa pierwsze rozdziały poświęcone są inwazji Rosji na wschodzie Galicji i okupacji tego regionu trwającej do roku 1915. Głównym wątkiem III rozdziału jest organizacja i działalność carsko-królewskiego gimnazjum im. Franciszka Józefa w Drohobyczu w latach 1914-1918. Obraz miasta, skutki rabunków i wandalizmu, ale także odbudowa i przywracanie funkcji administracyjnych, oświatowo-kulturalnych, gospodarczych itp. zostały opisane w rozdziale IV. Ostatnia część (rozdział V) dotyczy spraw o szczególnym znaczeniu dla niedawnej przeszłości i współczesności Ukrainy a także Polski w różnych kontekstach ich wzajemnych stosunków - dotyczy historii Zachodnioukraińskiej Republiki Ludowej, która ma istotne znaczenie dla kształtowania poczucia tożsamości współczesnego pokolenia Ukraińców, zwłaszcza młodego pokolenia.

Kluczowym celem publikacji jest zrekonstruowanie prawdy historycznej o wydarzeniach wojennych, politycznych, kulturalnych i edukacyjnych powiatu drohobyckiego w latach 1914-1919, w szczególności na podstawie mało znanych lub całkowicie nieznanych źródeł, które pozwoliłyby lepiej zrozumieć mentalność i los życiowy wszystkich wspólnot narodowych zamieszkałych w regionie drohobyckim (Polacy, Ukraińcy, Żydzi, Niemcy), nie tylko w przededniu wojny i w czasie jej trwania, ale także w okresie formowania się Zachodnioukraińskiej Republiki Ludowej i II Rzeczypospolitej. Zawarty materiał uzupełniają liczne dokumenty i fotografie z omawianego okresu pochodzące z prasy, archiwów i muzeów, które pozwalają z większą dokładnością poznać historyczną przeszłość niepokojących wydarzeń wojennych.

Autorami monografii są: dr Beata Skwarek - adiunkt Wydziału Nauk Społecznych i Humanistycznych Collegium Witelona Uczelnia Państwowa w Legnicy, dr Bogdan Lazorak - dyrektor Państwowego Historyczno-Kulturowego Rezerwatu „Nagujewicze” i wykładowca Państwowego Pedagogicznego Uniwersytetu im. Iwana Franki oraz mgr Tetiana Lazorak - starszy pracownik naukowy Muzeum Iwana Franki w Nagujewiczach.

Recenzentami publikacji są historycy: z Polski - prof. dr hab. dr h.c. Stanisław Dąbrowski, z Ukrainy - prof. dr hab. Leonid Tymochenko.

Przytoczone w monografii fakty działalności imperium rosyjskiego na Drohobyczczyźnie niewiele różnią się od metod rosyjskich okupantów z lat 1939-1941, 1944-1953 i są obserwowane także współcześnie (2014-2022) w codziennych działaniach nie tylko w rejonach Donbasu i Ługańska, ale w całej Ukrainie. Wojna wywołana przez Rosję stała się jednym z najpoważniejszych kryzysów społecznych, dramatem dla rodzin i ludzkim cierpieniem, z których skutkami naród ukraiński i cały Świat zmagać się będą jeszcze długo.